Serkan Alan – Ceren Bayar
ADIYAMAN – Zelzelenin 12. gününde, büyük yıkım yaşanan Adıyaman’da enkaz kaldırma çalışmaları sürüyor. Çok sayıda insanın hayatını kaybettiği kentten, köylere ve öbür vilayetlere göç edenler de giderek artıyor.
ADIYAMAN’DAN GÖÇ SÜRÜYOR: DEPREMZEDELER NAKLİYE FİYATLARINI KARŞILAYAMIYOR
Kentte çabucak hemen her orta sokakta ağır hasarlı binalardan eşyalarını çıkarmaya çalışanlar olduğu gözlenirken depremzedeler fahiş nakliye fiyatlarını karşılayamadıklarını anlatıyor. Ağır hasarlı olan binalarında kalan sağlam eşyalarını alarak kenti terk etmek isteyen Adıyamanlılar, eşyalarını taşıyabilmek için asansörlü nakliye araçlarının kullanılması gerektiğini ve bir asansörlü nakliye aracının yalnızca binalarının önüne gelmesi için kendilerinden 10 bin lira istendiğini söz ediyor. Günlük emekçi yevmiyesi olarak da 1000 lira ve ayrıyeten nakliye fiyatının de 10 bin liraya eklendiğini tabir eden depremzedeler, bir ailenin sağlam kalan az sayıdaki eşyasını öbür bir yere taşımasının maliyetinin 20 – 30 bin lirayı bulduğunu söz ediyor.
ENKAZ ALTINDA KİMSE YOK NOTU: ‘İKİNCİ SEFER DENETİM EDİLDİ’
Kentte enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken bu çalışmalarda farklı gruplar misyon alıyor. Enkaz halinde ya da ağır hasarlı binaları birinci olarak AKUT takımları inceliyor ve binada hayatını kaybeden insan olup olmadığını tespit ediyor. Enkaz altında hayatını kaybeden şahıslar olduğu tespit edilirse devreye savcılık giriyor, numuneler alınıyor, cenazeler çıkarılıyor. AKUT takımlarının ikinci inceleme yapmasının akabinde da, enkazda sağlam kalan duvarlara ya da beton kesimlerine sprey boya ile “İkinci defa denetim edilmiştir” yazılıyor. Bu notun yazıldığı binaların enkazları Etraf ve Şehircilik Bakanlığı takımlarınca kaldırılıyor.
ADIYAMANLILAR HASAR TESPİT GRUPLARINI BEKLİYOR
Öte yandan Adıyaman’da az ya da orta hasarlı binalarına giremeyen pek çok depremzede hasar tespit takımlarının gelerek binalarında inceleme yapmalarını istiyor. Bu durumdaki binalarda tespit çalışmalarının büyük oranda yapılmadığı kentte depremzedelerin bekleyişi sürüyor. Meskenlerinin başında bekleyemeyen birtakım depremzedeler ise grupların kendilerine ulaşabilmeleri için telefon numaralarını yazdıkları kağıtları hasarlı binaların kapılarına asıyor.
Kent merkezinin çeperlerindeki birtakım sokaklarda çadır başvurusu yapmış olmalarına karşın hâlâ bir çadıra ulaşamayan depremzedeler olduğu görülüyor.
‘ELLİ SENEDE BİR MESKEN YAPTIK O DA GİTTİ’
Deprem nedeniyle yıkımın kent genelinde gözlendiği Adıyaman’da kalan eşyalarını almak isteyenlerin ortak cümlesi, “Nereye gideceğimizi bilmiyoruz” oluyor. Çadır sorunu yaşadıklarını, isimlerini listelere yazdırmalarına karşın konteynırlara ulaşamadıklarını belirtenler etraf vilayet ve ilçelerdeki kira artışları nedeniyle de yansılı.
Ağır hasarlı binadan eşyalarını almaya çalışan bir depremzede bayan, nakliyecilerin yalnızca asansör kurmak için 10 bin lira istediğini belirterek, “Bize diyorlar ki ‘10 bin lira verin eşyanızı çıkarın.’ Kendileri de içine girmiyor. Bizim ne yapmamız lazım? Devlet bize bir yardım etse, el uzatsa ne olur? Bu yaşa geldik, elli senede bir mesken yaptık o da gitti. Çocuklarım ortalıkta kaldı, ne yapacağız bilmiyorum” dedi. Kontrol gruplarının denetimlerini yapmadığını, e-devlet üzerinden konutlarının durumuna dair bilgi alamadıklarını belirten depremzede, binanın kolonlarını göstererek, “Kum üzere görüyorsunuz. Burada oturulur mu” diye konuştu.
‘BU KADAR FIRSATÇILIK OLMAZ’
Binasının akıbetine dair e-devlet üzerinden bilgi alamadığını, kendi imkanlarıyla taşınmaya çalıştıklarını ve riskli binalara girmeye mecbur kaldıklarını belirten bir başka depremzede ise, “Bir asansörcü çağırdık. Birinci kattan aşağıya indirecek, 9 bin lira para istedi. Vallahi billahi 9 bin lira. Biz çocuklarla kendi imkanlarımızla indiriyoruz. Bu kadar fırsatçılık olmaz. Ne kiralık bir konutumuz var ne bir şeyimiz var, darmadağın olduk. Ne yapacağımızı bilmiyoruz” dedi.
‘DEVLETİN VERECEĞİ 10 BİN LİRA NAKLİYECİLERİN AŞAĞIYA İNDİRME ÜCRETİ’
Kesin yıkım kararı verilen bir başka depremzede ise konutundaki eşyaları çıkarmak istediğini tabir ederek, “Asansör lazım, nakliye lazım ancak fahiş fiyatlar istiyorlar. Fırsatçılık yapılıyor, devletin takviye olması lazım. Devletin vereceği 10 bin lira yalnızca nakliyecilerin binadan aşağıya indirme fiyatı. Can kaybımız oldu mal kederine düşmemişiz ancak sonuçta hayat devam ediyor” sözlerini kullandı.
‘NAKLİYECİLER YALNIZCA VİNCİ GETİRMEK İÇİN 15 BİN LİRA İSTİYOR’
Üç katlı binası ağır hasar gören, içerisinde eşyalarının olduğunu belirten bir öteki depremzede ise, “Ne vinç var ne de eşyaları tahliye edecek araç gereç var. Hiç bir yetkili ilgi alaka göstermiyor” dedi. Adıyaman’ın “hayalet şehir” olduğunu, geceleri hırsızlığa karşı nöbet tuttuklarını belirten depremzede kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Oğlanı yeni evlendirmişiz. Borçlarını ödemeden yıkılmış. Eşya içeride, biz bu eşyayı dışarıya çıkaramıyoruz. Çadır için adımı AFAD’a, valiliğe, öbür yerlere yazdırmışım. Gidiyorum, ‘form doldur’ diyorlar. ‘Biz sizi arayacağız’ diyorlar kimse beni aramıyor. Ben devlet memuruyum, gidemiyorum buradan. Çoluk çocuğum daima dışarıda, sokakta. En azından bir konteynır olsa çocuklarımı koysam. Nakliye aracı olsa eşyalarımı çıkarsam en azından sokağa koyarım. Üzerimde on bir gündür bu elbiseyleyim. Bütün eşyalarım içeride. Nakliyatçıları arıyoruz yalnızca vinci getirmek için 15 bin lira istiyor. Konutu tahliye etmek için devletin yardımcı olması lazım. ‘Ücretim 15 bin lira, çalışanların yevmiyesi bin lira, götüreceğin yere de farklı alacağım’ diyor. Götürecek yer de yok, nereye götüreyim? Bütün civar ilçeleri araştırdık, eşyalarımızı koymaya bir oda bile bulamadık.”
‘BİNAMIZ SİSTEMDE ‘HASARSIZ’ DİYE KAYITLI LAKİN BİNANIN KOLONLARI YOK’
E-devletteki kayıtta yaşadığı binanın hasarsız olduğu görülen bir depremzede ise binasının kolonlarının sağlam olmadığını söyleyerek şunları söz ediyor: “Dışarıdan gelip fotoğraf çekmişler. Konut sistemde hasarsız görünüyor lakin konutun kolonları yok, balkonu yıkıldı. Binanın dışında yalıtım olduğu için içerideki hasar görünmüyor. Sağlam denetim etmeleri lazım. Bekledik bekledik kimse gelmiyor. Sistemde hasarsız lakin biz konuta giremiyoruz. Yetkililerin tekrar denetim etmesi lazım.”