İNGV Lideri Prof. Carlo Doglioni, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde birinci iddialarına nazaran Anadolu levhasının 3 metre kadar kaydığını lakin bunun artabileceğini, uydu dataları geldiğinde daha net göstergelere sahip olacaklarını belirtti.
İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü Lideri Prof. Carlo Doglioni, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde birinci iddialarına nazaran Anadolu levhasının 3 metre kadar kaydığını fakat bunun artabileceğini, uydu dataları geldiğinde daha net göstergelere sahip olacaklarını belirtti.
Türkiye’de yaşanan sarsıntıların “Anadolu levhasını 3 metre kaydırdığı” teziyle dikkati çeken, İtalya’nın zelzeleler konusunda otorite kurumunun başındaki isim Prof. Doglioni, INGV’nin Roma’daki merkezinde değerlendirmelerde bulundu.
Kahramanmaraş’taki iki büyük zelzelenin, Anadolu levhasının Arap levhasıyla karşılaştığı alanda gerçekleştiğini lisana getiren Doglioni, “Anadolu levhası, hem yer kabuğuna nazaran hem de Avrasya levhası ve Arap levhasına nazaran güneybatı istikametinde ilerliyor. Aslında her gün ilerliyor. Birkaç mikron ilerliyor ancak yıl sonunda bu birkaç santimetreyi bulabiliyor” sözlerini kullandı.
Doglioni, sarsıntıların yaşandığı noktaya işaret ederek, “Dolayısıyla bu noktada onlarca yıldır süren bir güç birikimi kelam konusu. Bu nokta, daha fazla bu enerjiyi tutabilecek durumda olmadığı için ve Anadolu levhası güneybatı istikametinde ilerlerken bu taraf bloke olunca buradaki güç bir noktada açığa çıkıyor” diye konuştu.
Anadolu levhasının bu zelzelelerle 3 metre kaydığı değerlendirmesi hatırlatılan Doglioni, bunun birinci varsayımları olduğunu ve artabileceğini vurguladı.
Doglioni, şöyle devam etti: “Uydu datalarını elde ettiğimizde daha net göstergelere sahip olacağız. Hasebiyle şu anda sismik bilgileri bilakis çevirebilir ve bunlar üzerinden hareketi hesaplayabiliriz. Bizim hesaplarımız ve Amerikan Jeolojik Servisi’nin hesapladığı birinci varsayımlara nazaran, bu segment boyunca kaymanın 3 metre uzunluğunda olduğuydu lakin daha sonra bu kırılma yayıldı, böylelikle sistemin de hareketi devam etti. Bu kırılma ile ikincisi ortasında metre sayısı da katiyetle artacaktır.”
130 kat daha büyük
İtalya’da 2016’da yaşanan Amatrice zelzelesini hatırlatan Doglioni, “O zelzelede kayma 2 metrenin üzerindeydi ancak büyüklük 6,5 idi. Burada çok daha güçlü bir güçten kelam ediyoruz. 2016’da İtalya’da meydana gelen sarsıntıya nazaran 130 kat daha büyük bir güç var burada” yorumunu yaptı.
Bölgede misal büyüklükte öbür bir sarsıntı olur mu?
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerle bölgede büyük bir güç salınımı olmasının akabinde birebir yerde yeniden büyük bir sarsıntının gerçekleşme ihtimaliyle ilgili soru üzerine Doglioni, şunları söyledi: “Buna karşılık vermemiz mümkün değil zira bizim için her zelzele, bir deney niteliğindedir. Sarsıntıları ölçmek ve derecelendirmekte kullandığımız mevcut vakit aralığı, olup biteni anlamamıza yardımcı olacak sismometrik bir ağa ve GPS datalarına sahip olduğumuz son 80 hatta tahminen sadece 40 yıldır yararlandığımız bir araç diyebilirim. Ve bu hareketler bağlamında yeryüzünün bu güç salınımı ve bunun sonucunda meydana gelen gerek yatay gerekse dikey deformasyon hakkında kesin bilgi sahibi olmamızı sağlayan uydu bilgilerini fakat son 15-20 yıldır elde edebiliyoruz.”
İtalyan uzman, Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve kendilerinin 7,8 olarak kaydettiği birinci sarsıntıda neredeyse 2G’ye varan bir ivme ölçüldüğüne dikkati çekerek, “2G, yer çekimi ivmesinin 2 katı manasına geliyor ve bu inanılmaz büyüklükte bir ivme. Her şeyden evvel 7,8 neredeyse karada kaydettiğimiz en büyük zelzeleye yakın bir paha. Denizde ise 1960’ta Şili’de kaydedilen en büyük zelzele olan 9-9,5 şiddetine ulaşan sarsıntılar yaşandı” diye konuştu.
Büyük Marmara sarsıntısını hatırlatan Doglioni, “Depremler, etrafı epeyce açık ve esasen kırılgan nitelikteki bölgelerin yakınında meydana geldiklerinde, bugünlerde şahit olduğumuz ve geçmişte diğer bölgelerde de meydana gelenlere misal trajik olaylara yol açabilir. 1999 İzmit zelzelesinde yaklaşık 17 bin kişi hayatını kaybetmişti. Münasebetiyle bu son olayda da hayatını kaybedenlerin sayısının ne yazık ki artacağı kaçınılmaz bir gerçek” yorumunu yaptı.
INGV Lideri Doglioni, şunları kaydetti: “Türkiye’de sarsıntıya karşı gerçek bir bina yenileme kampanyası başladı. İtalya’da da buna muhtaçlığımız var ve maalesef bu, onlarca yıl alıyor zira bu mevzuda bir kültür eksikliği var. Yalnızca zelzele olduğu vakit bunun hakkında konuşuluyor, sonra unutuluyor. Bunun yerine bir sonraki zelzele olduğunda hazır olmak için sarsıntı yokken çalışmak zorundayız. Artık burada iki zelzele oldu, biri 7,8 ve oburu 7,5. Diğer bir sarsıntı olur mu bilemeyiz, genelde 2 tane olur ancak tabiat bazen bizi şaşırtıyor. Bu nedenle öbür bir zelzele olabileceğini göz arkası edemeyiz.”