İstanbul’da muhtemel bir sarsıntıyla ilgili uzmanlar apartman altı işletmelere karşıda ihtarlarda bulunuyor. Binaların giriş kısımlarında bulunan işletmelerin bilinçsiz biçimde kolon ve kiriş üzere taşıyıcı sistemlerine müdahaleler ve binalarda potansiyel çökme riskini artırdığına vurgu yapılıyor. Bilhassa apartman altlarında bulunan fırınların yaymış olduğu sıcaklık nedeniyle betonda genleşmeye neden olduğu ve ısı değişimin bina yapısına ziyan vermesine dikkat çekiliyor.
“FIRININ SICAKLIĞI ORADAKİ BETONUN NİTELİĞİNİ PİŞİRİYOR VE DEĞİŞTİRİYOR”
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, “Şimdi yapılar şayet konut olarak yapılacaksa en alt katından en üstüne kadar daima konut olması gerekiyor. Ancak bilhassa son 50 ve 70 yılda konutlar para kazandırdığı için alt kısımları işyeri yapma eğilimindeler. İş yerleri de ekseriyetle alt katlarda hacim artışı nedeniyle duvarları kaldırıyor. Kimileri ise daha geniş bir yer olsun diye kolonları kesiyor. Bazen meskenlerin altındaki garajlarda bile olabiliyor. Birebir vakitte konutun altını şayet iş yeri olarak tasarlıyorlarsa en alt katı yani giriş katını yükseltiyorlar güya canbazın ayakları üzerinde durur üzere. Buna yumuşak kat deniyor ve bu meskenin istikrarını bozuyor. Bunlar yapının yıkılmasına neden oluyor. Fırınlar buna bir ek daha bindiriyor. Zira fırının sıcaklığı oradaki betonun niteliğini pişiriyor ve değiştiriyor. Münasebetiyle şayet fırın yapılacaksa üst katlarda mesken olmayacak orada tek fırın olacak. Bu son derece sakıncalı bir olay yani fırın başka bir bina biçiminde olmalı” dedi.
“PASLANMA SONUCUNDA KEMİK ERİR VE YAPININ YIKILMASI DAHA KOLAYLAŞIR”
Pizza dükkanlarına da dikkat çeken Ercan, “Özellikle bugünlerde pizza moda olduğu için bu defa de bir sürü pizza fırınları açılmaya başlandı. Bunlar tehlikeli fakat onlara sorduğun vakit bunun üstünde yalıtım var, sıcaklık gitmiyor diyorlar. Fakat altında fırın olan katlar da biz hiç doğal gaz kullanmıyoruz esasen fırının sıcaklığıyla yönetim ediyoruz diyorlar. Bir sefer yapının özgün özelliklerini değiştirmiş oluyorsun. Zira yapının taşıma özellikleri beton niteliğini değiştiriyorsa aslında sorun başlamış demektir. Bir de beton gözenekli ise ve daima olarak fırın yanıyor ve daha sonra soğursa bu kere donatılar da paslanma başlar. Paslanma yapıyı ayakta tutan olaydır. Paslanma sonucunda kemik erir ve yapının yıkılması daha kolaylaşır” sözlerini kullandı.
“KOLON KESMEK ÜZERE DÜŞEY TAŞIYICI ELEMANI KESMEK AÇIKÇASI İNTİHAR ETMEKTEN FARKSIZDIR”
TMMOB İnşaat Mühendisler Odası İdare Şurası 2. Lideri Nusret Suna ise, “Oto galeriler yahut marketler burada bir işletmeyi faaliyete geçirmek için binanın mevcut taşıyıcı sistemine müdahale ediyorlarsa mutlaka çok yanlış yapıyorlar. Bırakın kendi güvenliklerini o binada yaşayan bütün herkesin can güvenliğini riske atıyor demektir. Şöyle ki binalar bir projesi yapılırken belirli bir sayıda taşıyıcı elemanlar konmuştur. Bina inşaatı ona nazaran yapılır. Bunlar yapıldıktan sonra dışarıdan yapılan her müdahale binaya ziyan verir. Hele hele kolon kesmek üzere düşey taşıyıcı elemanı kesmek açıkçası intihar etmekten farksızdır. Kendi kendine yani kolon kesildikten sonra ‘ya bina ayakta duruyor’ diyorlar. Hiç aşikâr olmaz. Bir süre sonra önünden kamyon geçse bile bina çökebilir. İşte sarsıntıda gördüğümüz üzere olayları da yaşarız” diye konuştu.
“SÜREKLİ BİR ISINMA VE SOĞUMA O BETONDA HASAR VERİR”
Nusret Suna pastanelerde bulunan fırınların bina yapısına ziyanının olmadığını söyleyerek, “Şimdi olağan bir pastane fırını olabilir. Zira bunun bacası yoktur. Bu türlü eski bildiğimiz ekmek fırınları üzere içinde odun, kömür yahut doğalgaz ile ısıtılarak bu türlü ağır bir sıcaklık yok. Bunlar olabilir. Lakin gerçek manada bir fırın oluyorsa bunun katiyetle bir defa tedbiri alınması lazım. Bunlar nedir? Ateş tuğlalarıyla örülecek, yani ısıyı dışarıya verdirmeyecek formda tedbir almaları lazım. Yani şöyle şu anki hava sıcaklığı 16 derece. Yazın oluyor 30-40 derece. Bunlar bir şey değildir. Lakin bir fırın dediğiniz vakit 100-200 santigrat derecedeki daima bir ısınma ve soğuma o betonda hasar verir, taşa da hasar verir, tuğlaya da hasar verir. Ne demişler? Ateş tuğlası denen bir şey vardır. Yani ateşe güçlü bir materyalle o çeperler görülür. Fakat siz yani betonarme bir yapıda tedbir almadan orayı fırın olarak kullanıp daima ısıtıp soğutmaya kalkarsanız orası ziyan görür. Demek ki aslında her hepsinin aşikâr bir kuralı var. Binalarımızın altında işletme olur fakat kuralına uygun olacak. Projesinin haricinde katiyen süreç yapılmayacak” dedi.